مقدمه
امروزه «حقوق بین الملل» به لحاظ مبدأ پیدایش کاملاً خصیصه بین
المللی دارد. این امر از آن جهت است که روابط میان حاکمیت های مستقل در
جامعه جهانی عمدتاً در قالب عرف ها و معاهدات بین المللی، تشکیل دهنده
مقررات و قوانینی است که از آن تعبیر به «حقوق بین الملل» می شود. با این
حال دین مبین اسلام به جهت هدف جهان شمول آن که سعادت دنیا و آخرت ابناء
بشر است، یک نظام حقوقی جامع که مخاطب آن همه انسان ها می باشند ارائه
نموده است. (دکتر حمیدالله در این باره می گوید: اسلام برای تمام دولت ها،
بدون ملحوظ داشتن دین یا نژاد، حقوق و تعهداتی یکسان قائل شده و برخلاف ملل
باستانی دیگر، حقوق بین الدولی که توسط مسلمانان شکل گرفت فقط ناظر بر
تنظیم چگونگی روابط یک دولت اسلامی با سایر دول اسلامی و نادیده انگاشتن
سایر دول غیر مسلمان نبود». (محمد حمید الله، سلوک بین المللی دولت اسلامی،
ترجمه و تحقیق: سید مصطفی محقق داماد، مرکز نشر علوم اسلامی، تهران، 1380،
ص 9)
هدف اصلی شریعت مقدس اسلام ایجاد حکومت واحد جهانی است. در عین
حال تا فراهم شدن زمینه ها ایجاد موعود، موازین و مقررات مکتب حقوقی اسلام
بالقوه علاوه بر افراد، قابلیت اعمال در روابط میان کشورها را نیز دارد.
این در حالی است که کشورهای دیگر به خاطر اختلاف در فرهنگ و سنت ها، به
سادگی پذیرای آن موازین چنان که شایسته است نیستند. با این وجود منابع
اسلامی به ویژه قرآن کریم و سنت پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) و
ائمه معصومین (علیه السلام) مجموعه ای عظیم و مترقی از مقررات و قوانین در
زمینه های مختلف مانند حقوق معاهدات، حقوق بشر، حقوق بشر دوستانه، حل و
فصل مسالمت آمیز اختلافات، حقوق دیپلماتیک و کنسولی و نیز ملاک های قابل
اعمال در بسترهای جدید حقوق بین الملل را ارائه کرده است که هریک به طور
مستقل جای پژوهش و تحقیق در خور را دارند.
برچسب ها:
معاهده معاهدات بین الملل اسلام