املا
سه نوع مشكل وجود دارد كه ممكن است سبب غير قابل درك شدن نوشتن كودك شود. اول، مشكل املايي ويژه، كه املاي بعضي كلمات آن قدر معيوب است كه تشخيصش دشوار است. دوم، مشكل نوشتن ويژه، كه خط آن قدر بد است كه قابل خواندن نيست و سوم، اختلال زبان، كه زبان به كار برده شده توسط كودك ممكن است آن قدر مملو از خطا باشد كه قابل فهم نباشد.
مشكل املايي ويژه در اين مقاله بحث خواهد شد.
مشكل املايي ويژه يعني چه؟
مشكل املايي ويژه به عنوان يك مشكل املايي معنادار و بدون علت معلوم تعريف مي شود. يك مشكل املايي معنادار معمولاً دو انحراف معيار زير ميانگين سن كودك تعريف مي شود.
مشكل املايي ويژه غالباً با مشكل خواندن ويژه مرتبط است. در بعضي از كودكان، مشكل املايي ويژه يك مشكل مستقل است. اگر چه چنين كودكاني متوسط توانايي خواندن را دارند، مطالعات پژوهشي نشان مي دهند كه مشكلات ظريف خواندن در چنين كودكاني با آزمون ويژه كشف مي شود.
املا چگونه ارزيابي مي شود؟
به طور كلي چندين آزمون املايي ميزان شده وجود دارد. اين آزمون ها از حيث روش هاي ارزيابي املا متفاوت هستند. بعضي از آزمون ها كلماتي را به كودك عرضه مي كنند كه بخشي از واژگان تصويري اش است و بعضي ها كلمات متنوعي را عرضه مي كنند. معمولاً آزمون ها هجي كردن املا را در بر مي گيرند. هم چنين بعضي آزمون ممكن است تشخيص املاي صحيح يا غلط يك كلمه باشد.
روان شناس، آزمون يا آزمون هايي را انتخاب خواهد كرد تا اطلاعاتي در مورد سطح املاي كودك، هم چنين نوع مشكلاتش فراهم آورده براي مثال، آزموني انتخاب مي كند كه نشان مي دهد كودك مشكلاتي در هجي كردن املا دارد. ولي در تشخيص كلماتي كه املاي غلط دارند مشكلي ندارند و در نتيجه مشكل او ممكن است ناشي از مشكلات ويژه در حفظ كلمه باشد. هم چنين روانشناس سعي خواهد كرد بين غلط هاي املايي مختلف نظير غلط هاي آوايي، ديداري، و زنجيره اي، كه در زير توصيف مي شود، تميز ايجاد كند.
روان شناس ممكن است آزمون هايي ديگري را نيز به منظور تشخيص نوع مشكلات املايي كودك انجام دهد. براي مثال اگر املاي كودك غلط هاي آوايي، زيادي دارد، ممكن است مهارت هاي تميز شنوايي كودك را آزمون كند تا مشخص كند آيا او مي تواند بين اصوات مختلفي كه مي شنود تميز قائل شود يا نه.
شنوايي كليه ي كودكان با مشكل خواندن ويژه بايد ارزيابي شود، زيرا بعضي از مشكلات املايي ممكن است مربوط به اختلال شنوايي باشد.
نقص در مشكل املايي ويژه
خواندن و نوشتن، فرآيندهاي متضادي هستند. در خواندن، علائم نوشته شده (نويسه ها) به اصوات متناظر خود (آواها) تبديل مي شوند؛ در نوشتن، آواها به نويسه هاي متناظرشان تبديل مي شوند.
در زبان انگليسي، املا نيازمند آگاهي از قواعد متناقض تبديل آواها به نويسه هاي مناسب است. يك آواي ويژه ممكن است. با نويسه هاي مختفي (براي مثال، snuff و enough) نشان داده شود و نويسه هاي يكساني ممكن است با آواهاي مختلفي باشد ( براي مثال and cough، hiccough. enough). كلماتي كه آواهاي يكسان ولي نويسه هاي متفاوتي دارند، هم صدا ناميده مي شوند. (براي مثال، shoot and shute). معمولاً املاي صحيح تا وقتي كودك به مرحله ي آواشناسي نرسيده باشد. امكان پذير نيست فقط در اين مرحله است كه گاهي از تناظر نويسه با آوا مقايسه مي شود.
سه نوع مشكل وجود دارد كه ممكن است سبب غير قابل درك شدن نوشتن كودك شود. اول، مشكل املايي ويژه، كه املاي بعضي كلمات آن قدر معيوب است كه تشخيصش دشوار است. دوم، مشكل نوشتن ويژه، كه خط آن قدر بد است كه قابل خواندن نيست و سوم، اختلال زبان، كه زبان به كار برده شده توسط كودك ممكن است آن قدر مملو از خطا باشد كه قابل فهم نباشد.
مشكل املايي ويژه در اين مقاله بحث خواهد شد.
مشكل املايي ويژه يعني چه؟
مشكل املايي ويژه به عنوان يك مشكل املايي معنادار و بدون علت معلوم تعريف مي شود. يك مشكل املايي معنادار معمولاً دو انحراف معيار زير ميانگين سن كودك تعريف مي شود.
مشكل املايي ويژه غالباً با مشكل خواندن ويژه مرتبط است. در بعضي از كودكان، مشكل املايي ويژه يك مشكل مستقل است. اگر چه چنين كودكاني متوسط توانايي خواندن را دارند، مطالعات پژوهشي نشان مي دهند كه مشكلات ظريف خواندن در چنين كودكاني با آزمون ويژه كشف مي شود.
املا چگونه ارزيابي مي شود؟
به طور كلي چندين آزمون املايي ميزان شده وجود دارد. اين آزمون ها از حيث روش هاي ارزيابي املا متفاوت هستند. بعضي از آزمون ها كلماتي را به كودك عرضه مي كنند كه بخشي از واژگان تصويري اش است و بعضي ها كلمات متنوعي را عرضه مي كنند. معمولاً آزمون ها هجي كردن املا را در بر مي گيرند. هم چنين بعضي آزمون ممكن است تشخيص املاي صحيح يا غلط يك كلمه باشد.
روان شناس، آزمون يا آزمون هايي را انتخاب خواهد كرد تا اطلاعاتي در مورد سطح املاي كودك، هم چنين نوع مشكلاتش فراهم آورده براي مثال، آزموني انتخاب مي كند كه نشان مي دهد كودك مشكلاتي در هجي كردن املا دارد. ولي در تشخيص كلماتي كه املاي غلط دارند مشكلي ندارند و در نتيجه مشكل او ممكن است ناشي از مشكلات ويژه در حفظ كلمه باشد. هم چنين روانشناس سعي خواهد كرد بين غلط هاي املايي مختلف نظير غلط هاي آوايي، ديداري، و زنجيره اي، كه در زير توصيف مي شود، تميز ايجاد كند.
روان شناس ممكن است آزمون هايي ديگري را نيز به منظور تشخيص نوع مشكلات املايي كودك انجام دهد. براي مثال اگر املاي كودك غلط هاي آوايي، زيادي دارد، ممكن است مهارت هاي تميز شنوايي كودك را آزمون كند تا مشخص كند آيا او مي تواند بين اصوات مختلفي كه مي شنود تميز قائل شود يا نه.
شنوايي كليه ي كودكان با مشكل خواندن ويژه بايد ارزيابي شود، زيرا بعضي از مشكلات املايي ممكن است مربوط به اختلال شنوايي باشد.
نقص در مشكل املايي ويژه
خواندن و نوشتن، فرآيندهاي متضادي هستند. در خواندن، علائم نوشته شده (نويسه ها) به اصوات متناظر خود (آواها) تبديل مي شوند؛ در نوشتن، آواها به نويسه هاي متناظرشان تبديل مي شوند.
در زبان انگليسي، املا نيازمند آگاهي از قواعد متناقض تبديل آواها به نويسه هاي مناسب است. يك آواي ويژه ممكن است. با نويسه هاي مختفي (براي مثال، snuff و enough) نشان داده شود و نويسه هاي يكساني ممكن است با آواهاي مختلفي باشد ( براي مثال and cough، hiccough. enough). كلماتي كه آواهاي يكسان ولي نويسه هاي متفاوتي دارند، هم صدا ناميده مي شوند. (براي مثال، shoot and shute). معمولاً املاي صحيح تا وقتي كودك به مرحله ي آواشناسي نرسيده باشد. امكان پذير نيست فقط در اين مرحله است كه گاهي از تناظر نويسه با آوا مقايسه مي شود.