تحقیق تمدن اسلامی و دلایل زوال و انحطاط آن

چکیده

ظهور و انحطاط تمدّن اسلامى از حوادث بزرگ تاریخ است. اسلام طى پنج قرن از سال 81 ـ 597 هـ . ق (700ـ 1200 م) از لحاظ نیرو، نظم، بسط قلمرو حکومت، تصفیه اخلاق و رفتار، سطح زندگانى، وضع قوانین منصفانه انسانى، ادبیات، دانشورى، علم، طب و فلسفه پیشاهنگ جهان بود. تمدّن اسلامى از طریق تاجران مسلمان و زائران مسیحى و مسافران معمولى و جهان گردان و بهویژه جنگ جویان صلیبى به همراه اجناس و آداب و رسوم و اختراعات و تالیفات و تفکرات اسلامى، وارد اروپا شد و زندگى اروپایى را از همه جهت غنى و پربار کرد و آنان را در آستانه خیزش علمى و رشد اقتصادى قرار داد.

انحطاط مسلمانان عوامل خارجى و داخلى چندى داشت. همان قدر که عوامل خارجى تقریباً در همه موارد به مداخله اروپاییان، و بیشتر، یهودیان مربوط مى گشت، به همان اندازه، عوامل داخلى تقریباً در همه موارد، به ورشکستگى معنوى، اخلاقى و روحى خود مسلمانان ارتباط مى یافت. بى کفایتى امراى مسلمان و جهل عظیم توده ها به دسایس دشمنان و ملل امپریالیست کمک مى کرد.

این خواب آلودگى مسلمانان موجب شد غربى ها به آسانى دستاوردهاى تمدّن اسلامى را به نفع خود مصادره کنند و با کمال ناجوان مردى، نقش مسلمانان را عمداً به فراموشى بسپارند و یا حتى آن را وارونه جلوه دهند. شاید در روند واژگون سازى تاریخ توسط نویسندگان غرب، فرهنگ و تمدّن اسلامى بیش از همه فرهنگ ها و تمدّن هاى موجود در جهان مورد حمله قرار گرفت; زیرا اروپا در شکل مسیحیگرى و یهودیگرى خود، دشمنى تاریخى و دیرپایى با مسلمانان داشت و این کشورهاى اسلامى بودند که به عنوان قدرت هاى بزرگ وقت، در عمل، مانع توسعه طلبى هاى جهان غرب به شمار مى آمدند.

این مقاله به علل افول تمدّن اسلامى پرداخته است و نقش جنگ هاى صلیبى و هجوم مغول ها را در این زمینه مورد بررسى قرار مى دهد.