پژوهش شفاف شدن نخستین مرحله پژوهشی یعنی “سوال تحقیق”

توضیحات:

مقاله و تحقیق شفاف شدن نخستین مرحله پژوهشی یعنی “سوال تحقیق” در 16 صفحه در قالب word و قابل ویرایش همراه با توضیحات کامل

متن:

مقاله حاضر بر آن است تا با ساده نویسی، اختصار و ذکر مثالهایی در زمینه‌ی علوم سیاسی دانشجویان دوره‌های کارشناسی و کارشناسی ارشد را در شفاف شدن نخستین مرحله پژوهشی یعنی “سوال تحقیق” یاری دهد.

یکی از اساسی‌ترین مراحل پژوهش که در بسیاری از  موارد به آن بی‌توجهی می‌شود تهیه و صورتبندی پرسش تحقیق است. بسیار از پژوهشهای ما به نتیجه نمی‌رسد بعلت اینکه اساسا پرسش ما مبهم بوده است و یا پرسشی نداشته‌ایم.(Dunn, 1981) بسیاری از پژوهشها مسیر مشخصی را طی نمی‌کنند  بخاطر اینکه اساسا مسیر آن از همان ابتدا توسط یک پرسش غیردقیق دچار ابهام است. پرسش پژوهش است که مسیر آینده کار تحقیقی را ترسیم می‌کند. پرسش پژوهش است که مرزهای تحقیق را مشخص می‌کند و نشان می‌دهد به چه موضوعاتی باید یا نباید پرداخت. برخی از نویسندگان به اهمیت سوال پژوهش پرداخته‌اند و ضرورت وجود یک سوال “روشن و بدون ابهام” را مورد تایید قرار داده‌اند به نظر کرلینجر (۱۹۸۶) و تاک من (۱۹۸۳) یک سوال باید رابطه بین متغیرها را نشان داده و در عین حال بدون ابهام و آزمون پذیر باشد (دلاور ۱۳۷۴ ، ص ۶۵) ولی آنچه که در میان نوشته‌های این نویسندگان و بسیاری دیگر به آن توجهی نشده استچگونگی دست یابی به یک سوال شفاف است.این مقاله در صدد است تا تکنیک هایی را برای شفاف سازی پرسش پژوهش نشان دهد. مخاطب این نوشتار دانشجویان دوره‌های کارشناسی و کارشناسی ارشد می باشند چرا که نویسنده در طی تدریس درس روش تحقیق در علوم سیاسی در دانشگاه های مختلف مشاهده کرده است که اصلی ترین مشکلی که فراروی دانشجویان قرار دارد ابهام در پرسش های آنان است.

گویند شیئی در اطاقی گم شده بود کسان بسیاری برای پیدا کردن شی گمشده وارد اطاق می‌شدند و پس از باز کردن در و کنار زدن پرده‌ای که مقابل آن آویخته شده بود به جستجو می‌پرداختند ولی نمی‌توانستند شیئ گمشده را پیدا کنند. فقط یک نفر توانست  آن را بیابد و آن هم جستجوگر موفقی بود که پس از باز کردن در, پرده‌ی آویخته شده  را به کناری نزد و جستجو را از همان پرده آغاز کرد… شی گمشده به پرده ی آویخته الصاق شده بود! پرده‌ای که هیچ کس توجهی به آن نمی‌کرد و بلافاصله پس از ورود, آن را به کنار می‌زد.

حکایت سوال پژوهش هم‌چنین سرنوشتی دارد پیدا کردن گمشده اصلی در پژوهش در مرحله طرح سوال نهفته است. مرحله‌ای که بسیاری ازدانشجویان و پژوهشگران تازه کار به آن بی‌توجهی می‌کنند. کسان بسیاری با طرح یک موضوع کلی و مبهم با تصور اینکه یک سوال درست در ذهن دارند به جستجوی پاسخ می‌پردازند که البته هیچگاه هم به پاسخی شفاف نمی‌رسند. بایستی به آنها نهیب زد که پژوهشٍ خود را پس از طرح موضوعی کلی شروع نکنند. پژوهش با جستجو برای تهیه یک سوال دقیق شروع می‌شود. جستجوی یک سوال دقیق و شفاف یکی از بخش های اصلی پژوهش است… برای طرح یک سوال هم بایستی به پژوهش پرداخت.

چگونه می‌توان به یک سوال دقیق دست یافت؟

تفکر عمیق و پیوسته و تامل بسیار در سوال بایستی روح کلی حاکم بر جستجوی ما برای دسترسی به یک سوال شفاف باشد. برای نیل به این مقصود می‌توان از تکنیکهای عملی بهره جست. این تکنیکهای عملی ابزارهای تفکر هستند ونه خود تفکر. اندیشه ورزی را آسان‌تر می‌کنند و به راهنمایی عملی دانشجویان در دستیابی به یک سوال شفاف می‌پردازند. در این مقاله به چند تکنیک ساده ولی در عین حال ظریف و پراهمیت اشاره خواهد شد. بی‌تردید می‌توان به این تکنیک ها افزود و بسته به مشکلات خاص دانشجویان و چاره‌هایی که برای آنها می‌اندیشیم می‌توان به ابداع تکنیکهای جدید مبادرت ورزید. تکنیکهای ذیل حاصل تجربه نویسنده در تدریس درس روش تحقیق در علوم اجتماعی در مقطع کارشناسی وکارشناسی ارشد در چند دانشگاه کشور می‌باشد.

فهرست مطالب:

مقدمه   1

چگونه می‌توان به یک سوال دقیق دست یافت؟         2

انجام مطالعات مقدماتی و کلی پیرامون موضوع کلی  2

تفکیک موضوع تحقیق از سوال تحقیق         3

پاسخهای مختلف به یک سوال       5

تفکیک زمانی      5

تفکیک محتوایی  6

تفکیک مکانی و جغرافیایی 7

تفکیک چند گانه  7

مرحله اول شفاف کردن سوال پژوهش          8

مرحله ی دوم شفاف کردن سوال    8

سومین مرحله ی شفاف سازی سوال         9

چهارمین مرحله ی شفاف سازی سوال        10

پنجمین مرحله ی شفاف سازی سوال         10

تجزیه سوال به سوالات فرعی        11

سوال اصلی و سوال های فرعی     12

صورت بندی پرسشی       12

نمونه‌های سوال های مبهم و ناقص 14

نمونه سوال های مبهم , ناقص وشفاف        14

عنوان پژوهش و سوال پژوهش (عنوان تحلیلی(         15

کلمات و واژه‌های انحراف    15

نتیجه :  16

کتابنامه:            16