تحقیق جمع بین فسخ قرارداد و حق مطالبه خسارت در فقه امامیه و حقوق ایران و کنوانسیون بیع بین المللی

توضیحات:

پایان نامه ارشد جمع بین فسخ قرارداد و حق مطالبه خسارت در فقه امامیه و حقوق ایران و کنوانسیون بیع بین المللی کالا 1980 وین رشته حقوق خصوصی در 204 صفحه در قالب word و قابل ویرایش همراه با توضیحات کامل

چکیده:

در حقوق مدنی یکی از موضوعاتی که در مبحث قواعد عمومی قراردادها مورد مطالعه قرار می‎گیرد بحث فسخ قرارداد است. در حقوق ایران به تبعیت از فقه امامیه «اصل لزوم قراردادها» مخصوصاً در ماده 219 ق.م، پذیرفته شده است. یکی از استثنائات وارد بر این اصل، فسخ عقد است که قانون مدنی در مبحث خیارات، موارد و احکام آن را بیان نموده و در بعضی از مواد مانند مواد 286، 287،  288 و429 به آثار فسخ اشاره نموده است. در کنوانسیون بیع بین المللی کالا (وین 1980) نیز موارد فسخ عقد بیع از سوی فروشنده و خریدار به ترتیب طی مواد 49 و 64 پیش بینی شده است و 81 الی 84 به آثار فسخ بیع پرداخته است که مهمترین آنها انحلال قرارداد و استرداد عوضین است. بحث پیرامون مبانی و شرایط و آثار فسخ قرارداد و شرایط مطالبه خسارات وارده در حقوق ایران، فقه امامیه و کنوانسیون بیع بین المللی کالا از محورهای اصلی این نوشتار می باشد.

واژگان کلیدی: فسخ - قرارداد – خسارت - مطالبه خسارت - کنوانسیون بیع بین المللی کالا

مقدمه

از بدو انعقاد یک قرارداد تا پیش از اجرای کامل آن، ممکن است در اثر بروز حوادثی ادامه حیات عقد مورد تردید قرار گیرد. برای مثال، در جایی که قبل از رسیدن مهلت اجرای تعهد، مشخص می شود که متعهد قصد یا توانایی انجام آن را ندارد،  در نتیجه نقض قرارداد کاملا مطابق انتظار می گردد. بنابراین قرارداد ممکن است به دلایل مختلف فسخ شود. فسخ قرارداد یا در نتیجه یکی از خیارات مانند خیار عیب، خیار غبن، خیار تدلیس و…صورت می‎گیرد و یا اینکه متعاقدین با توافق، عقد را اقاله یا تفاسخ می‎کنند. عقد ممکن است خود به خود فسخ شود مانند: تلف مبیع قبل از قبض، نامقدور گشتن انجام تعهد و…. کنوانسیون بیع بین‎المللی کالا در مورد فسخ قرارداد راهی غیر از شیوه قوانین ملی پیموده است در این کنوانسیون مواد 49 و 64 به موارد فسخ قرارداد بیع از جانب خریدار و یا فروشنده اختصاص یافته است.

در این کنوانسیون واژه «avoidance» در مواد 49 و 64 به کار برده شده و بعضی از نویسندگان معتقدند این واژه به معنای ابطال یا فسخ نیست، بلکه ترجمه صحیح آن «اجتناب» است و اجتناب چیزی غیر از فسخ در حقوق ایران است. به طور کلی در قانون مدنی ایران موادی که به آثار فسخ قرارداد به صورت عام پرداخته باشد وجود ندارد بلکه در هر کدام از موارد فسخ، ممکن است به طور گذرا به این امر اشاره شده باشد مانند مواد 286، 287 و 288. قانون مدنی راجع به اقاله، یا ماده 429 در خصوص خیار عیب. این در حالی است که در کنوانسیون بیع بین‎المللی کالا مواد 81 الی 84 به این امر اختصاص یافته است.

در مجموع می توان گفت که موارد فسخ قرارداد تابع قانون ملی است با این وجود کنوانسیون در مواردی که متعاقدین به تعهدات خود عمل نکنند یا اینکه عامل خارجی اجرای تعهد را غیرممکن سازد به طرف مقابل حق فسخ قرارداد را داده است.

فهرست مطالب:

چکیده 1

مقدمه    2

مقدمه: کلیات پژوهش         3

1-1- بیان مساله    4

1-2- سوالات تحقیق           5

1-3- فرضیه های تحقیق      5

1-4- اهداف تحقیق 5

1-5- روش تحقیق   6

1-6- روش گردآوری اطلاعات 6

1-7- روش تجزیه و تحلیل اطلاعات       6

1-8- پیشینه تحقیق            7

1-9- سازماندهی تحقیق      10

فصل اول: تعریف مفاهیم و اصطلاحات عام 11

مبحث اول: تعریف مفاهیم     12

گفتار اول: قرارداد   12

گفتار دوم: فسخ    12

گفتار سوم: خسارت           13

بند اول: خسارات ناشی از نقض قرارداد            16

بند دوم: خسارت ناشی از تقصیر غیر قراردادی یا عمل نامشروع      17

بند سوم: خسارت ناشی از ارتکاب جرم            17

مبحث دوم: کلیات وشرایط فسخ در فقه، حقوق ایران وکنوانسیون     18

گفتار اول:  قصد انشاء         42

گفتار دوم: رضا      44

گفتار سوم: اهلیت  45

گقتار چهارم: وجود عقد        45

گفتار پنجم: اراده معین         46

مبحث سوم: مبانی نظریه نقض احتمالی قرارداد  46

گفتار اول: تخلف از شرط ضمنی قرارداد 47

گفتار دوم: قاعده لاضرر        47

گفتار سوم: عرف و عادت      48

گفتار چهارم: اقاله  49

گفتار پنجم: عدالت و انصاف   50

گفتار ششم: قاعده مقابله با خسارت  51

گفتار هفتم: همبستگی عوضین          56

فصل دوم: جمع بین فسخ قرارداد و حق مطالبه خسارت در فقه امامیه         57

مبحث اول: حق فسخ در فقه 58

مبحث دوم: آثار فسخ قرارداد 60

گفتار اول: شرط ضمن عقد از عقد       60

گفتار دوم: عقد پس از نقض  بخشی از مورد تعهد            63

مبحث سوم: مطالبه خسارت ناشی از فسخ قرارداد         65

گفتار اول: مستندات فسخ قرارداد در فقه          65

بند دوم: فسخ جزیی           80

بند سوم: اصالت تجزیه پذیری قرارداد در فقه      82

گفتار دوم: بررسی آرای فقهای امامیه درباره ضمانت اجرای تخلف از شرط فعل            83

بند اول: بیان اقوال فقها درباره ضمانت اجرای تخلف از شرط فعل      83

بند دوم: قول برگزیده در ضمانت اجرای تخلف از شرط فعل  86

گفتار سوم: مبانی فقهی خسارت عدم انجام تعهد          89

بند اول: قاعده لاضرر           89

1-1- مفهوم قاعده لاضرر      91

الف) حمل نفی بر نهی یا اراده نهی از نفی       91

ب) نفی ضرر غیر متدارک      93

ج) نفی حکم ضرری            94

د) نفی حکم به لسان نفی موضوع      95

1-2- ارتباط قاعده لاضرر با قاعده مقابله با خسارات          95

بند دوم: قاعده تسبیب        98

2-1- مفهوم قاعده تسبیب    98

2-2- ارتباط با قاعده مقابله با خسارات 101

بند سوم: قاعده اوفو بالعقود  102

3-1- تعریف قاعده (العقود تابعه للقصود)            102

3-2- مبانی قاعده اوفو بالعقود           103

الف) کتاب            104

ب) سنّت 105

ج) بنای عقلاء       105

گفتار چهارم: دیدگاه فقه در مورد لزوم و پایبندی به مفاد قرارداد       105

فصل سوم: جمع بین فسخ قرارداد و حق مطالبه خسارت در حقوق ایران      107

مبحث اول: حق فسخ در حقوق ایران   108

مبحث دوم: مبانی انحلال ناشی از نقض قابل پیش بینی قرارداد در حقوق ایران 117

مبحث سوم: آثار حق فسخ   120

گفتار اول: انحلال و اعاده وضعیت قبل از عقد      121

بند اول: انحلال عقد            121

1-1- پایان پذیرفتن رابطه قراردادی       122

1-2- امکان مطالبه خسارت در صورت فسخ عقد  123

گفتار دوم: استرداد عوضین   124

بند اول: استرداد عین          124

بند دوم: از بین رفتن حق فسخ در نتیجه عدم امکان استرداد           125

مبحث چهارم: مطالبه خسارت فسخ قرارداد       130

گفتار اول: جبران خسارت توسط ذوالخیار           135

گفتار دوم: جبران خسارت توسط من علیه الخیار  140

فصل چهارم: جمع بین فسخ قرارداد و حق مطالبه خسارت در کنوانسیون بیع بین المللی کالا 1980     141

مبحث اول: حق فسخ در کنوانسیون بیع بین المللی کالا 1980 وین   142

مبحث دوم: انحلال ناشی از نقض قابل پیش بینی قرارداد در کنوانسیون بیع بین المللی کالا          146

گفتار اول: مبانی انحلال ناشی از نقض قابل پیش بینی قرارداد         147

گفتار دوم: شرط اعمال حق انحلال ناشی از نقض قابل پیش بینی     158

مبحث سوم: آثار فسخ قرارداد            160

گفتار اول: انحلال عقد         160

بند اول: پایان پذیرفتن رابطه قراردادی   160

بند دوم: امکان مطالبه خسارت در صورت فسخ عقد          161

بند سوم: عدم تاثیر فسخ در بعضی از شرایط عقد            162

گفتار دوم: استرداد عوضین   163

بند اول: استرداد عین          163

بند دوم: از بین رفتن حق فسخ در نتیجه عدم امکان استرداد           165

گفتار سوم: استرداد منافع    166

مبحث چهارم: مطالبه خسارت فسخ قرارداد       167

گفتار اول: ضمانت اجرای نقض قابل پیش بینی در کنوانسیون           168

گفتار دوم: مبنای مسئولیت جبران خسارت وارده 169

گفتار سوم: جبران خسارات وارده        170

بند اول:  امکان جمع حق فسخ و جبران خسارات وارده     170

بند دوم: چگونگی ارزیابی خسارات وارده           171

بند سوم: روش های جبران خسارت در صورت عدم اجرای بخشی از قرارداد    173

نتیجه گیری و پیشنهادها      174

منابع      183