تحقیق و پایان نامه بررسی تعلیق مراقبتی در قانون مجازات اسلامی( مصوب1392)

توضیحات:

پایان نامه ارشد بررسی تعلیق مراقبتی در قانون مجازات اسلامی( مصوب1392)/ رشته حقوق گرایش جزا و جرم شناسی  در 129 صفحه در قالب wordو قابل ویرایش همراه با توضیحات کامل

چکیده:

با تغییر نگرشی که در فلسفه مجازات در سال‎های اخیر ایجاد شده، اصلاح مجرم نسبت به تنبیه وی یا طرد او از جامعه در اولیت قرار گرفته است یکی از این روش ها که در جایگزینی تنبیه و طرد مجرم و البته اجتناب از اثرات سوء زندان پیش بینی شده است تعلیق اجرای مجازات خصوصاً تعلیق مراقبتی اجرای مجازات می باشد که بسیار با این فلسفه همخوانی دارد که می توان این امر را از مبانی تعلیق اجرای مجازات دانست. با اجرای دستورات مراقبتی مجرم می تواند فایده ای نیز به جامعه برساند تا جبران مافاتی نسبت به تخلفات وی نیز باشد. تعلیق اجرای مجازات در قانون مجازات اسلامی 1392 در مورد جرائم تعزیری درجه سه تا هشت با احراز شرایط مندرج درباره تعویق صدور حکم پذیرفته شده است. البته باید به این موضوع نیز اشاره کرد که قانون گذار شرایط صدور تعلیق مراقبتی را با شرایط تعلیق ساده اجرای مجازات یکی دانسته است. تعلیق اجرای مجازات نسبت به حقوق مدعی خصوصی بی تاثیر بوده و خسارات و دیه که ناشی از جرم تعلیق شده است می باید پرداخت گردد. مهمترین اثری که، از اجرای قرار تعلیق مجازات در صورت رعایت تمامی شرایط و دستوراتی که ضمن تعلیق مراقبتی صادر می گردد، ناشی می شود این خواهد بود که در صورتی که مجرم در این مدت مرتکب جرم عمدی موجب حد، قصاص، دیه یا تعزیر تا درجه هفت نگردد، محکومیت وی بی اثر می گردد. یکی از انتقادات اساسی که بر این موضوع در قانون مجازات اسلامی 1392 می باشد فقدان پشتوانه من جمله نهادی برای اعمال آن افرادی متخصص برای اجرا و کنترل آن و . .  برای این نوع قرار است که باعث عدم استقبال قضات به سوی این قرار شده است.اما با این حال نگارنده بر با تحقیق راجع به موضوع برآن شد باید معترف بود که قانون، قانون تقریباً مترقی از آب درآمده است. در این پایان نامه به بررسی شرایط اعمال این قرار و فلسفه و مبانی آن در چهار فصل پرداخته شده است.

واژگان کلیدی: مجازات، حبس، تعلیق، مراقبتی، اصلاح

مقدمه

پیش بینی امکان اصلاح مجرم و همچنین تغییر نگرش مکاتب حقوقی نسبت به اهداف مجازات ها این تغییر را در اصدار اجرای احکام کیفری ایجاد نمود که حتماً و لزوماً نمی بایست مجرم را تنبیه نمود یا اینکه صرفاً از جامعه دور نگه داشت تا جامعه از گزند آن به دور باشد. بلکه می توان به فکر تدابیر اصلاحی برای مجرمین بود.

همچنین مشکلاتی که در مورد زندان و زندانیان و معایبی که بر مجازات حبس وارد آمد من جمله اینکه این مجازات عادلانه نبوده و فردی نیست چرا که در واقع بر خانواده مجرم نیز بار می شود همچنین از دیگر معایب آن اینکه در محیط زندان افرادی نیز که قصد تکرار جرم را دیگر نداشته باشند در آنجا از دیگر مجرمین سابقه دار و . . . آموزش هایی به مثابه یک دانشگاه ضد اجتماعی می بینند که به فکر تکرار جرم و البته شاید جرائم شدید تر بیافتند. همچنین حفظ زندان با شرایط اقتصادی امروز به صرفه نبوده و حکومت ها متحمل هزینه های سرسام آور هر زندانی و . . . می شوند؛ لذا حکومت ها به فکر اصلاح و تحول این نوع از مجازات ها و صد البته همان طور که بیان شد، با این نگرش که امکان اصلاح مجرم هست و تنها هدف مجازات ها تنبیه و انتقام جویی از مجرم و دور نگه داشتن مجرم از جامعه نیست به فکر سیستمی به نام تعلیق مراقبتی مجازات افتادند. این سیستم با توجه به همان فلسفه ای که بیان شد نسبت به همه مجرمین و همه نوع جرائمی اعمال نمی گردد. این سیستم با توجه به فلسفه وجودی آن نسبت به مجرمینی اعمال می گردد که اولاً حالت خطرناک ندارند. ثانیاً قاضی صادرکننده قرار تعلیق مراقبتی امکان اصلاح آن را پیش بینی نماید و . . . در این پایان نامه به بررسی این سیستم در قانون مجازات اسلامی ایران مصوب 1392 پرداخته خواهد شد. با توجه به اینکه از تصویب این قانون نزدیک به یک سال می گذرد اما دکترین خاصی نسبت به همه قسمت های آن ایجاد نشده است و منابع خاص این قانون بسیار محدود است؛ لذا نگارنده سعی بر تحلیل قانون نموده و به تدوین منابع ذیل موارد مربوط به آن ها نمی پردازد.

نگارنده چهار فصل و یک قسمت نتیجه و پیشنهادات را برای این پایان نامه در نظر گرفته است که فصل اول را به کلیات پژوهش، فصل دوم را به تعاریف، مبانی و تاریخچه تعلیق مراقبتی که به نظر نگارنده از ضروریات هر تحقیق می باشد، فصل سوم را به شرایط و موانع تعلیق مراقبتی مجازات قانون مجازات اسلامی و فصل چهارم آن را به آثار و موارد رفع اثر از قرار تعلیق تعلیق مراقبتی در ق.م.ا مصوب 1392، اختصاص داده است.

1-1-بیان مساله

 در چند دهه اخیر تاریخ زندگی بشر، نظرات جدیدی در خصوص جرائم و مجازات‏ها ابراز شده است. جوامع کنونی در سیاست جنایی خود تلاش دارند تا با تدابیر مختلفی همچون جرم زدایی و قضا زدایی از برخی انحرافات اجتماعی جلوگیری کنند و همچنین با استفاده از تدابیر اداری و اجتماعی و سیاسی و فرهنگی به جای ضمانت اجرای جزایی، به تنظیم هنجارهای اجتماعی بپردازند.

 در حال حاضر، نگرش‏ها از مطلق انگاری در اجرای مجازات‏ها، به واقع‏نگری تغییر یافته است. مجازات بیش از عقوبت و تنبیه، به اصلاح بزه کاران می‏اندیشد. به همین دلیل، زمانی که اجرای مجازات ضرورت ویژه‏ای نداشته باشد و یا اینکه اعطای فرصتی دیگر به بزه کار جهت جبران مافات، مناسب باشد و عمل ارتکابی فرد محکوم نیز، از جرائم مهم نباشد، در این صورت، سیاست کیفری کشورهای مختلف متمایل به نرمش در اجرای مجازات شده است. تعلیق مجازات به عنوان یکی از عوامل تعدیل کننده محکومیت های کیفری، از جمله موضوعات مهم حقوق جزای عمومی است این تاسیس حقوقی در تاریخ حقوق کیفری نمودی است که در قرن نوزدهم شکل گرفته و نهادینه شده و در قرن بیستم راه کمال را پیموده است پیدایش این نهاد در بدو امر، مرهون نشر افکار و اندیشه دانشمندان طرفدار مکتب تحققی حقوق جزا و مساعی و تلاش جرم شناسان در پایان قرن نوزدهم است. بدین لحاظ نهاد تعلیق مجازات را می توان یکی از جلوه ها و بازتاب عقاید طرفداران مکتب تحققی در جهت جلوگیری از تکرار جرم و فراهم نمودن زمینه های اصلاح و تربیت مجرمین به حساب آورد.

مطالعه سوابق تاریخی تعلیق مجازات در نظامات کیفری نشان می دهد که فکر اندیشه علمی راجع به این نهاد بعد از نهادینه شدن در قوانین مجازات، در دو مفهوم ابتدایی تعلیق ساده و مفهوم پیشرفته آن، تعلیق توام با مراقبت مورد توجه صاحب نظران و قانون گذاران قرار گرفته است. بنابراین بررسی تعلیق مراقبتی در قانون مجازات اسلامی (مصوب1392) که موضوع پایان نامه حاضر است تاسیس جدیدی است که قانون گذار به وضع آن پرداخته است این نوع تعلیق به عنوان آمیزه ای از عکس العمل جامعه و نحوه نظارت بر مجرم آزاد شده برای تربیت و بازسازی شخصیت اجتماعی وی بررسی می شود و در آن مفهوم نوین روش ارفاق آمیز تعلیق توام با مراقبت و شناخت ویژگی های خاص این نهاد به عنوان کیفر جانشین مجازات زندان و نحوه انتخاب و گزینش مجرم در چارچوب قانون و نظام حاکم توسط دادگاه مطرح خواهد شد.    

1-2-اهمیت و ضرورت انجام تحقیق

 امروزه با مشخص شدن معایب مجازات زندان و عدم موفقیت رژیم زندانبانی در اصلاح و بازپروری بزه کاران و افزایش تعداد جرائم و ازدحام زندانیان، نظام های کیفری تحت تاثیر نظریات جرم شناسی و قطعنامه های بین المللی که سیاست کیفری خاصی را در جهت جرم زدایی و محدود کردن مجازات سالب آزادی با استفاده از تدابیر خاصی چون تعلیق توام با مراقبت به جای مجازات زندان به عنوان یک راهکار مشخص برای کاهش جمعیت زندان ها و اصلاح و تربیت و بازسازی شخصیت اجتماعی مجرمین و تقلیل هزینه های ناشی از اعمال مجازات های سالب آزادی زندانیان و پیشگیری از تکرار جرم را در پیش گرفته اند، نتایج خوبی را به دست آورده اند؛ لذا ضرورت این امر نه تنها در سطح ملی بلکه اقدامات جهانی در سطح منطقه ای و بین المللی را نیز موجب شده است. بنابراین تعلیق مراقبتی یک تاسیس حقوقی جدید است که قانون گذار در ماده 48 به ذکرتاسیس این قراردر قانون مجازات اسلامی و شرایط صدور آن را نیز همان شرایط قرار تعلیق مراقبتی ساده در مواد 46، 47، 49، 50، 51، 52، 53، 54، 55  قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 پیش بینی کرده است و از آنجایی که نهاد تعلیق مراقبتی در قوانین و مقررات قبلی پیش بینی نشده بود و با توجه به وضع موجود ضرورت توجه به شخصیت و اوضاع و احوالی که مرتکب دست به ارتکاب جرم میزند ضرورت می یابد. به همین سبب قانون گذار در قانون مذکور طی چند ماده قانونی به بیان آن پرداخته است که این نهاد در سیستم قضایی ما می تواند از حبس های کوتاه مدت که باعث تورم جمعیت کیفری می شوند و در بعضی موارد در جرائم خرد و کم اهمیت که افراد فاقد سابقه روانه زندان می شوند و در نتیجه باعث متزلزل شدن کیان خانواده آنان می شود بکاهد؛ بنابراین تعلیق مراقبتی که یک تاسیس حقوقی جدید در قوانین و مقررات کشور می باشد نیاز به تحقیق و پژوهش بیشتری در این زمینه احساس می شود تا بتوانیم طی این تحقیق حاضر به بررسی و تحلیل آن بپردازیم و نقایص و معایب آن را بیان کرده تا در وضع قوانین و مقررات بعدی راه گشای قانون گذار شود؛ بنابراین تحلیل و بررسی و پردازش دقیق این نهاد از اهمیت ویژه ای برخوردار است؛ لذا نگارنده ضرورت می داند به بررسی تکمیلی آن بپردازد.

فهرست مطالب:

چکیده 1

فصل اول- کلیات تحقیق                                                                                        

1-1بیان مساله  3

1-2-اهمیت و ضرورت انجام تحقیق  5

1-3-مرور ادبیات و سوابق مربوطه  6

1-4-جنبه جدید بودن و نوآوری در تحقیق  7

1-5-اهداف مشخص تحقیق  7

1-5-1-اهداف ویژه  8

1-5-2-اهداف کاربردی  8

1-6-سوالات تحقیق  8

1-7-فرضیه‏های تحقیق  9

1-8- تعریف واژه‏ها و اصطلاحات فنی و تخصصی  9

1-9-روش شناسی تحقیق  10

1-10- روش و ابزار گردآوری داده‏ها  10

1-11-روش ها و ابزار تجزیه و تحلیل داده‏ها  11

فصل دوم- تعاریف، مبانی و تاریخچه تعلیق مراقبتی

2-1-تعاریف مربوط به مفهوم «تعلیق مراقبتی»  13

2-1-1- تعلیق در لغت 13

2-1-2-تعلیق اجرای مجازات 14

2-1-3-تعلیق ساده 15

2-1-4-تعلیق مراقبتی 16

2-1-5- تعلیق مراقبتی فشرده   19

2-1-6-مفاهیم مشابه 20

2-1-6-1-تعلیق تعقیب 20

2-1-6-2- آزادی مشروط 22

2-1-6-3- مقایسه تعویق صدور حکم با تعلیق اجرای مجازات 23

2-2- مبانی تعلیق مراقبتی 24

2-2-1-اهداف مجازات ها 25

2-2-2-حبس 26

2-2-3-سیر تحول زندان ها در دنیا 28

2-2-4-سیر تاریخی زندان در ایران 30

2-2-5-تاریخچه شکل گیری سازمان زندان ها پس از پیروزی انقلاب 32

2-2-6- مراکز مراقبت بعد از خروج زندانیان کشور 34

2-2-7- مجازات های جایگزین زندان 37

2-2-8- فلسفه تعلیق مراقبتی 39

2-3- پیشینه تاریخی تعلیق مراقبتی مجازات در حقوق جزای ایران و سایر کشورها 41

2-3-1- سابقه تعلیق مجازات در اسلام 41

2-3-2- پیشینه تاریخی تعلیق مراقبتی در ایران 41

2-3-3-پیشینه تاریخی تعلیق مراقبتی در سایر کشورها   45

2-3-4- بررسی تطبیقی تعلیق مراقبتی اجرای مجازات 48

فصل سوم- شرایط و موانع تعلیق مراقبتی مجازات قانون مجازات اسلامی

3-1- شرایط تعلیق مراقبتی اجرای مجازات 53

3-1-1- شرایط ماهوی تعلیق مراقبتی 54

3-1-1-1- شرایط مربوط به بزه کار 54

3-1-1-2- شرایط مربوط به نوع و درجه مجازات معلق و مدت تعلیق 58

3-1-2-شرایط شکلی تعلیق مراقبتی مجازات 62

3-1-2-1-دادگاه صالح، نوع و نحوه تصمیم گیری دادگاه جانشین 62

3-1-2-2-تعلیق مراقبتی در محاکم تجدیدنظر و مراجع غیردادگستری و محاکم اختصاصی 76

3-2- موانع تعلیق اجرای مجازات 80

3-2-1- موانع عام تعلیق مراقبتی 80

3-2-2- موانع خاص تعلیق مراقبتی 81

فصل چهارم- آثار و موارد رفع اثر از قرار تعلیتتق تعلیق مراقبتی در ق.م.ا مصوب 1392

4-1- آثار تعلیق مراقبتی 98

4-1-1- آثار تعلیق نسبت به محکوم علیه و مرجع قضایی 98

4-1-1-1- آثار تعلیق نسبت به مرجع قضایی   98

4-1-1-2- آثار تعلیق نسبت به محکوم علیه 100

4-1-2- آثار تعلیق مراقبتی نسبت به کیفرهای تبعی، تکمیلی و اقدامات تامینی و حقوق مدعی خصوصی

4-1-2-1- اثر تعلیق مراقبتی نسبت به کیفرهای تبعی تکمیلی و اقدامات تامینی 102

4-1-2-2-اثر تعلیق مراقبتی نسبت به حقوق الناس 104

4-2- موارد رفع اثر از قرار تعلیق مراقبتی مجازات 105

بحث و نتیجه گیری

نتیجه و پیشنهادات 110

فهرست منابع

منابع فارسی 113

چکیده انگلیسی 116