تحقیق و پایان نامه اثر بخشی مراقبت از مجرمان خطرناک پس از آزادی با نمونه موردی زندانیان

توضیحات:

پایان نامه اثر بخشی مراقبت از مجرمان خطرناک پس از آزادی با نمونه موردی زندانیان شهر شیراز/رشته حقوق گرایش جزا و جرم شناسی در 103 صفحه در قالب wordو قابل ویرایش همراه با توضیحات کامل

چکیده:

    از جمله مسائلی که از حدود یک قرن قبل مورد توجه علمای جامعه‏شناسی و حقوق و جرمشناسی قرار گرفت، این مسئله بود که مجازات به تنهایی برای حفظ جامعه در مقابل خطر مجرمین کافی نیست و باید تدابیر دیگری برای صیانت جامعه و پیشگیری از ارتکاب جرائم اندیشید. این امر بخصوص پس از ظهور مکتب تحققی در حقوق کیفری از اواخر قرن نوزدهم میلادی با انتشار عقاید دانشمندانی چون آنریکو فری نویسنده کتاب «جامعه‏شناسی کیفری» و رافائل گاروفالو صاحب کتاب «جرم شناسی» و سزار لمبرزو نویسنده «انسان بزهکار» مورد توجه فراوان قرار گرفت. از نظر مکتب تحققی مسئولیت اخلاقی که مبنای مجازات می‏باشد، نفی می‏گردد و به انسان بزهکار به عنوان یک مریض که باید تحت درمان و معالجه قرار گیرد نگریسته می‏شود.از طرف دیگر نوعا کسانی که با منابع حقوق اسلام به خصوص قرآن و سنت کمتر آشنایی دارند، احکام جزایی اسلام را منحصر در مجازتهای انعطاف‏ناپذیر حدود و قصاص و دیات دانسته با دستاوردهای جدید حقوق جزا و جرم‏شناسی از جمله تاسیس حقوقی «اقدامات تامینی و تربیتی» سازگار نمی‏دانند، بدین‏ترتیب، این مکتب انسان‏ساز را فاقد جنبه‏های تامینی و اصلاحی برای مجرمین پنداشته و می‏گویند اسلام فقط به مجازات مجرم اندیشیده و به مسئله تامین جامعه از خطرات بزهکاران و نیز بازپروری و اصلاح آنها عنایتی ندارد و در کتب فقهی هم غالبا در بخش فقه جزائی، احکام حدود و قصاص و دیات مورد بررسی مفصل قرار گرفته، و در نتیجه هنگام صحبت از احکام جزایی در اسلام فقط این مسائل به ذهن متبادر می‏شود.در نتایج آماری تحقیق به این نتیجه میرسیم که  تغییر و تحولات اجتماعی واقتصادی بر اثربخشی مراقبت ویژه بعد از آزادی در مجرمان خطرناک در شهر شیراز تاثیر گذارند.و اعتیاد ،مهاجرت و خانواده  بر اثربخشی مراقبت ویژه بعد از آزادی در مجرمان خطرناک در بین زندانیان شهر شیراز تاثیر گذارنیست.

واژگان کلیدی:مجازات،تربیتی،اقدامات

1-1-مقدمه

    امروزه کیفرهای سنتی ، از نظر هدف و محتوا تغییر کرده و به علاوه با تدابیر تامینی همراه شده اند. در واقع هدف از کیفرهای سنتی سزا و ارعاب بوده است، اما تدابیر تامینی براثر آموزه های مکتب تحققی و برای اصلاح حالت خطرناک بزهکار به وجود آمده است.تکرار جرم ، از جمله مباحث حقوق کیفری است که از یک سو نشانه ناتوانی بزهکار در جهت بازاجتماعی شدن است ، و از سوی دیگر بیانگر عدم موفقیت دستگاه قضایی در جهت بازپروری بزهکار و همچنین پیشگیری از وقوع جرم می باشد .  به همین جهت قانونگذاران همواره با اصلاح مکرر قوانین ، در جست وجوی راهکارهای مناسب برای مبارزه با پدیده تکرار جرم می باشند. سیاست کیفری ایران در مقابله با مرتکبان جرایم مکرر در دوره های مختلف ، تحت تاثیر اندیشه سزادهی قرار داشته است. با این حالت حمایت از جامعه در مقابل مجرمان خطرناک و پیشگیری از تکرار جرم ، تحت تاثیر آموزه های مکتب تحققی، با تصویب قانون اقدامات تامینی در سال 1339 جنبه تقنینی یافت با اهمیت یافتن حمایت از جامعه در مقابل جرم و مجرم و نیز ایجاد امنیت برای بزه دیدگان ، قانونگذار اخیراً نوعی « نظارت تامینی » در محیط خارج از زندان برای بزهکاران خطرناک که مجرمان سابقه دار نامیده شده اند ، در قالب الحاق ماده 48 مکرر  قانون مجازات اسلامی قدیم و راهکارهایی مانند تعویق صدور حکم و راهکارهای مشابه در قانون جدید مجازات اسلامی  پیش بینی کرده است که هدف آن ، نظارت بر مجرمانی است که به طور مکرر مرتکب جرم می شوند تا بدین وسیله با تحت کنترل قرار دادن آنان پس از تحمل محکومیت کیفری، مانع تکرار جرم شده و امنیت جامعه را تضمین کند. از جمله طرح های مناسب و کاربردی در این خصوص،تلاش برای جلوگیری از بازگشت مجدد مجرمان به زندان است.به همین منظور می باید مراکز و سازمان هایی مسئولیت سازگاری و تربیت اجتماعی مجرمان را در زندان و پس از خروج از زندان بر عهده بگیرند،تا با اجرای برنامه های منظم و مدون آموزشی،دینی،حرفه ای مجرمان و مددجویان را با وضعیت های مختلف اجتماعی سازگار کرده و از مجرمان،شهروندان ارزش گرا و تابع قانون ساخت از طرفی امروزه مجرم را بیشتر یک بیمار اجتماعی می پندارند تا یک عنصر فاسد و ضد اجتماعی و بر اساس این طرز تفکر است که آن اعتقادی که در قرون گذشته نسبت به اجرای عدالت نمودن در اعمال مجازات وجود داشت دیگر وجود ندارد و کمتر کسی است که بزهکار را صد در صد مسئول اعمال و رفتار ضد اجتماعی خود دانسته و او را در ارتکاب جرم از تاثیر و نفوذ محیط به طور کلی مستثنی و دور بداند .  با توسعه و نفوذ این طرز تفکر و با شناخت بهتر بزهکار و بزهکاری بر اساس مبانی نوین جرم شناسی ، فلسفه مجازات نیز تغییر کلی پیدا کرده و آن را بیشتر عاملی برای اعاده نظم جامعه و تربیت و اصلاح و درمان بزهکار می دانند تا تظاهری از انتقام ارعاب یا اجرای عدالت . فردی کردن مجازات که در حقوق ایران فقط درباره ی جرائم مستوجب مجازات های تعزیری و بازدارنده به دلیل معین نبودنشان در شرع قابل اعمال است از ابزارهای حقوقی در هر نظام کیفری است تا با آن بتوان مجرم را به اندازه و به مصلحت تا آنجا که از عمل خود نادم گردد مورد بازخواست قراردهند.مکتب دفاع اجتماعی نوین که یکی از آخرین نظریه های جرم شناسی قرن حاظر را مطرح نموده است اهمیت انسان به عنوان محور بحث در هر پدیده مجرمانه به دو مطلب اهمیت می دهد ،از طرفی شناخت شخصیت مجرم را لازم می داند و از طرف دیگر لزوم احترام به شخص و دفاع از او را علیه تجاوزی که وجودش را دستخوش آسیب و لطمه سازد تایید می کند.در یک جمله دفاع اجتماعی نوین بر بازسازی  مجدد مجرم و اعاده او به جامعه پایبند است .در این راستا بعضی از مجرمین به علت اعمالشان به مجرمین خطرناک مشهورند و طبیعتا مراقبت از این مجرمین بعد از آزادی از ویژگی های خاص تری برخوردار است.در این پایان نامه بر آن هستیم که به روش های پیش بینی شده در قانون برای نگهداری و مراقبت از مجرمین خطرناک پس از آزادی اشاره کنیم و در این راستا از تجربیات و راهکارهای دیگر کشورها نیز بهره ببریم.در قسمت های از تحقیق به قانون قدیم و جدید مجازات اسلامی اشاره می کنیم و به راهکارهایی که چه در قانون قدیم و چه در قانون جدید وجود داشته است اشاره می کنیم و در قسمت پایانی تحقیق سعی شده است با روش تحلیلی مانند روش های مصاحبه ای و پرسش نامه به اثربخشی این روش ها اشاره ای داشته باشیم.این تحقیق از جهات زیادی دارای اهمیت می باشد افزایش رفتارهای انحرافی و ارتکاب جرم و بزه از سوی مجرمین موجب شده است که زندان های کشور سرشار از جمعیت شود. کثرت زندانیان از یک سو و فقدان برنامه های مدون و منظم آموزش و بازسازی شخصیتی و اجتماعی کردن زندانیان از دیگر سو موجب می شود که زندانیان پس از ترک زندان وارد بافت سابق اجتماعی شوند و به تدریج به سمت ارتکاب مجدد جرم و بزه کشانده شوند و بازگشت مجدد به زندان شکل بگیرد.علاوه بر از دست دادن نیروهای بالنده و سازنده در جامعه که با افتادن در مسیر جرم و ارتکاب بزه مسیر منفی و غلط را طی می کنند، هزینه های هنگفتی در نگهداری و زندان کردن این افراد از بودجه عمومی از دست می رود.این ها هزینه های آشکاری است که قابل توجه و مشهود است.هزینه های فراوان پنهان نیز در این جریان از دست می رود؛به همین دلیل،لازم است طرح هایی اجرا شود که براساس آن مجرمین ضمن تغییر رفتار و تعدیل شدن به یک فرد سالم و سازگار با جامعه،به نیروی تولیدگر و خلاق بدل شوند و بتوانند در مسیر توسعه کشور مفید واقع شوند.بنابراین وجود مرکزی که بتوان مجرمین آزادشده از زندان را به نیروی سازگار با جامعه،خلاق،مبتکر،و مشارکت جو تبدیل کند ضروری است و اهمیت این پژوهش را به اثبات می رساند.

فهرست مطالب:

چکیده    1

فصل اول:کلیات تحقیق    2

1-1-مقدمه           2

1-2-بیان مسئله    4

1-3-اهمیت و ضرورت تحقیق  5

1-4-سوالات تحقیق 5

1-5-فرضیات تحقیق 6

1-6-پیشینه تحقیق 6

1-7-روش تحقیق    6

1-7-1-بخش اول:تعاریف و مفاهیم       7

1-7-1-1-مبحث اول:مجرم     7

1-7-1-1-1-گفتار اول :مفهوم مجرم درکیفر شناسی نوین   8

1-7-1-1-2-گفتار دوم :طبقه بندی مجرمان در جرم شناسی  10

1-7-1-1-3-گفتار سوم :طبقه بندی مجرمان بر اساس قوانین           11

1-7-1-1-3-1-مجرمین به عادت           11

1-7-1-1-3-2-مجرمین خطرناک           11

1-7-1-1-3-3-مجرم احساساتی         12

1-7-1-1-3-4-مجرم اتفاقی    12

1-7-1-1-3-5-مجرم حرفه ای  12

1-7-1-2-مبحث دوم: حالت خطرناک و نظریه های مربوط به آن          12

1-7-1-2-1-گفتار اول:مبانی نظری ،ا رکان و انواع حالت خطرناک        13

1-7-1-2-1-گفتار دوم :ارزیابی، سنجش و تشخیص حالت خطرناک     15

1-7-1-2-3-گفتار سوم :جایگاه حالت خطرناک در جرمشناسی اصلاح و درمان   18

1-7-1-2-4-گفتار چهارم :خصوصیات مجرمان خطرناک         19

1-7-1-2-4-1- بنداول:مشخصات رفتاری مجرمان خطرناک    19

1-7-1-2-4-1-1-تخصص        19

1-7-1-2-4-1-2-خرج گزافه    20

1-7-1-2-4-1-3-انتقامجویی   20

1-7-1-2-4-1-4-تهدید کردن   20

1-7-1-2-4-1-5-میل به خودنمایی        20

1-7-1-2-4-1-6-غریزۀ تقلید   21

1-7-1-2-4-1-7-نیاز به جمع   21

1-7-1-2-4-1-8-القاب و اسامی دروغین            22

1-7-1-2-4-2-بند دوم : :نیرنگ های مجرمان خطرناک و شیوه شناسی جنایی آنها         22

1-7-1-2-4-3-بند سوم : نیرنگ های مجرمان خطرناک        22

1-7-1-2-4-3-1- الف- نیرنگ های مربوط به تغییر قیافه       22

1-7-1-2-4-3-2-ب- نیرنگ تغییر لباس    22

1-7-1-2-4-4-بند چهارم : شیوه شناسی جنایی مجرمان خطرناک     22

1-7-2-بخش دوم: مبانی و روش شناسی مراقبت از مجرمین خطرناک            24

1-7-2-1-مبحث اول: مبانی نظری مراقبت از مجرمین خطرناک           24

1-7-2-1-1-گفتار اول: مبانی ایدئولوژیک و ارزشی مراقبت از مجرمین خطرناک    25

1-7-2-2-2-گفتار دوم:روش های اصلاح و درمان و راهکارهایی برای بهبود درمان مجرمین خطرناک    27

1-7-2-2-مبحث دوم: روش های مراقبت از مجرمین خطرناک 28

1-7-2-2-1-گفتار اول:مفهوم نظارت الکترونیکی و شرایط مربوط به آن   29

1-7-2-2-1-1-بند اول:پیامدهای ناترمیمی نظارت مجازی بدل از کیفر زندان بر بزهکاران     29

1-7-2-2-1-2-بند دوم:مغایرت با رعایت اصل هزینه - فایده   30

1-7-2-2-1-3-بند سوم:کارایی سیستم نظارت الکترونیکی برای مجرمان خطرناک            31

1-7-2-2-2-گفتار دوم:ناتوان سازی مجرمان خطرناک          32

1-7-2-2-2-1-بند اول:ناتوان‏سازی گزینشی        32

1-7-2-2-2-2-بند دوم:از ناتوان سازی فردی تا ناتوان سازی گروهی      34

فصل دوم:اثربخشی مراقبت از مجرمین خطرناک در نظام حقوقی ایران با رویکرد مطالعه تطبیقی          36

2-1-بخش اول: بررسی موضوع در قانون مجازات عمومی    36

2-1-1-مبحث اول : تحلیل جرم شناختی            36

2-1-1-1-گفتار اول:رویکرد پیشگیرانه     39

2-1-1-2-گفتار دوم:رویکرد اصلاحی      40

2-1-2-مبحث دوم:اقدامات تامینی و تربیتی        42

2-1-2-1-گفتار اول:معیارهای انتخاب مجازات و تدابیر اصلاحی          42

2-1-2-2-گفتار دوم:بررسی اقدامات تامینی و تربیتی         44

2-2-بخش دوم: بررسی موضوع در قانون مجازات اسلامی(1392)     45

2-2-1-مبحث اول:جایگزین ها و اقدامات مراقبتی در قانون جدید مجازات اسلامی          45

2-2-1-1- گفتار اول:ابتکارات قانون جدید در مجازات های جایگزین      46

2-2-1-2-گفتاردوم: ماده 65 قانون مجازات اسلامی          47

2-2-2- مبحث دوم:تعویق صدور حکم    47

2-2-2-1-گفتار اول:تعویق به شکل ساده           48

2-2-2-2-گفتار دوم:تعویق به شکل مراقبتی        48

2-2-2-3-گفتار سوم: نقش مددکار اجتماعی در پیشگیری از تکرار در طول مدت تعویق     49

2-2-2-4-گفتار چهارم:شرایط  انتخاب مددکار برای مراقبت از بزهکار در طول مدت تعویق   50

2-3-بخش سوم:آثار مربوط به مراقبت از مجرمین خطرناک پس از آزادی            50

2-3-1-مبحث اول:بررسی آثار مربوط به بزه دیده و جبران خسارت      50

2-3-1-1-گفتار اول:آثار مربوط به بزه دیده           50

2-3-1-2-گفتار دوم:آثار مربوط به جبران خسارت   51

2-3-2-مبحث دوم: آثار مربوط به شهروندان و آثار مربوط به  امکان نقض حقوق شهروندی  51

2-3-2-1-گفتار اول:آثار مربوط به شهروندان         51

2-3-2-2-گفتار دوم :آثار مربوط به  امکان نقض حقوق شهروندی        52

2-3-3-مبحث سوم:آثار اجتماعی مربوط به مراقبت از مجرمین خطرناک 53

2-3-3-1-گفتار اول:خدمات اجتماع محور 53

2-3-3-2-گفتار دوم:کیفر نقدی روزانه    53

2-3-3-3-گفتار سوم:محرومیت از حقوق اجتماعی 54

2-4-بخش چهارم:بررسی نگهداری از مجرمین خطرناک و موارد پیش بینی شده آن در قوانین کشورهای مختلف          54

2-4-1-مبحث اول: نگهداری از مجرمین خطرناک و قوانین سایر کشورها           54

2-4-1-1-گفتار اول: نگهداری از مجرمین خطرناک در اسناد بین المللی            55

2-4-1-2-گفتار دوم: نگهداری از مجرمین خطرناک در کشورفرانسه     56

2-4-1-3-گفتار سوم: نگهداری از مجرمین خطرناک درکشور استر لیا   58

2-4-1-4-گفتار چهارم:جایگاه نگهداری از مجرمین خطرناک درافغانستان           58

2-4-1-5-گفتار پنجم:جایگاه عدالت ترمیمی  و اقدامات تامینی و تربیتی درلبنان 59

2-4-2-مبحث دوم: نگهداری از مجرمین خطرناک و پیشگیری از رفتار مجرمانه     61

2-4-2-1-گفتار اول: پیشگیری اولیه  و ثانویه در قلمرو رفتار مجرمانه    62

2-4-2-2-گفتار دوم:  پیشگیری از گسترش رفتار مجرمانه از راه مداخلات زود رس           63

2-4-2-2-1-جلوگیری از ارتکاب مجدد جرم با کاهش مداخلات قانونی  63

2-4-2-2-2- پیشگیری براساس کاهش فرصتهای ارتکاب رفتار مجرمانه            64

2-4-2-3-گفتار سوم:درمانگری رفتار  مجرمانه و پیشگیری ثالت         65

2-4-2-3-1- روشهای روان پویشی ودرمان گریهای فردی و گروهی    65

2-4-2-3-2- روی آوردهای انسانی نگر   66

2-4-2-3-3- روشهای رفتاری نگر          66

2-4-2-3-4-روشهای شناختی – رفتاری 66

2-4-2-3-5-آموزش مهارتهای اجتماعی  67

2-4-2-4-گفتار چهارم:خودمهارگری      67

2-4-2-4-1-بازسازی شناختی            68

2-4-2-4-2- آموزش حل مساله بین شخصی      68

2-4-2-4-3- آموزش شناختی حل مساله بین شخص:       69

2-4-2-5-گفتار پنجم: درمان گری رفتار مجرمانه وخیم         69

فصل سوم:روش ها و نتایج تحقیق و تجزیه و تحلیل آن در بررسی موردی زندانیان شهر شیراز 71

3-1-بخش اول:روش تحقیق   71

3-1-1-مبحث اول:روش تحقیق            72

3-1-1-1-گفتار اول:طبقه بندی تحقیق بر مبنای هدف         72

3-1-1-2-گفتار دوم:طبقه بندی تحقیق بر مبنای ابزار و روش گرد آوری داده ها   72

3-1-1-3-گفتار سوم:طبقه بندی تحقیق بر مبنای مراحل تحقیق        72

3-1-1-4-گفتار چهارم:ابزار پرسشنامه   73

3-1-2-مبحث دوم:جامعه، حجم نمونه و روش نمونه گیری   73

3-1-2-1-گفتار اول:جامعه آماری          73

3-1-2-2-گفتار دوم:ابزار جمع آوری داده ها         73

3-2-بخش دوم:تجزیه و تحلیل اطلاعات 75

3-2-1-مبحث اول:آمار توصیفی            75

3-2-2-مبحث دوم:آمار استنباطی        79

3-3-نتیجه گیری     83

3-4-پیشنهادات     83

فهرست منابع:      83

ضمیمه    83

فهرست جداول

جدول 3-1-توزیع سن افراد مرتکب ضرب و جرح    75

جدول 3-2-توزیع سن نمونه پژوهش که مرتکب مجرمین به عادت شده اند       76

جدول 3-3-توزیع تحصیلات افرادی که مرتکب ضرب و جرح شده اند     77

جدول 3-4-توزیع تحصیلات افرادی که مرتکب مجرمین به عادت  شده اند         78

جدول 3-5- نتایج آزمون T تک نمونه ای در مورد تاثیر تغییر و تحولات اجتماعی و اقتصادی بر وقوع جرم           79

جدول 3-6-نتایج آزمون T تک نمونه ای در مورد تاثیر اعتیاد بر وقوع جرم            80

جدول 3-7-نتایج آزمون T تک نمونه ای در مورد تاثیر مهاجرت بر وقوع جرم         81

جدول 3-8- نتایج آزمون T تک نمونه ای در مورد تاثیر خانواده بر وقوع جرم         82