تحقیق و پایان نامه اجرای عین تعهد در حقوق ایران و مقایسه آن با حقوق انگلیس

توضیحات:

پایان نامه اجرای عین تعهد در حقوق ایران و مقایسه آن با حقوق انگلیس/رشته حقوق خصوصی در 136 صفحه در قالب wordو قابل ویرایش همراه با توضیحات کامل

چکیده :

با بررسی مواد قانونی ، رویه قضایی ، آراء قضات ، مصاحبه با حقوق دانان ، نظریات فقهی و اسلامی، می شود این گونه بیان نمود : اجرای تعهدات تقریباً چیزی مشابه واقعه حقوقی می باشد و تنها راه پیش روی متعهد اجرای آن می باشد . تعهدات شامل: فعل ، عمل مادی ، ترک فعل و عمل حقوقی می باشند . به عنوان مثال : تسلیم مبیع ، انتقال سند ، ضمانت و رهن از تعهدات می باشند . متون قانونی در مورد اجرای عین تعهد در کشور ما اکثراً بر گرفته شده از فقه و بیانگر اجبار و الزام متعهد می باشند . استثناهای موجود در قوانین هم از فقه گرفته شده اند . فقط در اجرای اسناد رسمی ما رویه ای جدای از فقه داریم . اجرا به اجرای مستقیم و غیر مستقیم  تقسیم شده است . این امر به نوبه خود تضمینی برای اجرای تعهدات می باشد . مع ذلک با توجه به تضمین های بیشتر برای اجرای اسناد تجاری ، نحوه اجرای آنها در مقایسه با سایر اسناد راحت تر است . در کنوانسیون های بین المللی برای اجرای عین تعهد در مواردی که اجرای عین تعهد امکان پذیر نمی باشد ، راه حل های متنوع و مختلفی پیش بینی شده است . این خلا در قوانین و رویه قضایی ما وجود دارد و غیر از حوادث غیر مترقبه ( فورس ماژور ) به سایر مواردی که حتی در فقه هم به آن پرداخته شده است ، مقنن توجهی ننموده است ، در نظام های حقوقی دیگر در این خصوص عناوین فراستریشن ، هاردشیپ و غیره مورد لحاظ واقع شده است . 

باید از راه حل هایی که در قوانین ، کنوانسیون های بین المللی و کشورهای پیشرفته که به حقوق طرفین قرارداد اهمیت زیادی از نظر حفظ تعادل در آن قائلند ، استفاده شود و تنها به اجبار و الزام پرداخته نشود، این امر در این پژوهش مورد بررسی قرار گرفته و سعی در ارائه راه حل هایی در این خصوص شده است . با توجه به این که قانون مدنی کشور ما که منبع حقوق تعهدات و قراردادها می باشد ، متاثر از نظام حقوقی رومی ژرمنی می باشد . به نظام حقوقی کامن لا کمتر توجه و پرداخته است ، در حالی که نظام کامن لا دارای نقاط قوت منحصر به فردی می باشد ، که سایر نظام های حقوقی از آن محرومند ، کاربردی تر هست . از این رو در این پژوهش سعی بر آن است که با توجه به خلا مذکور، به نظام حقوقی کامن لا در مورد اجرای عین تعهد و مقایسه آن با ایران بپردازیم . امیدواریم که مطالب آن راهگشای محققین ، اساتید و دانشجویان باشد .

کلمات کلیدی : تعهد ـ متعهد ـ متعهدله ـ دین ـ اجرا ـ اجبار ـ الزام ـ مبیع ـ عمل ـ ترک عمل - - اجرای تعهدات ـ اجرای عین تعهد ، حقوق ایران و کامن لا، کنوانسیون ها و اسناد بین المللی ـ عقیم شدن قرارداد (فراستریشن)

مقدمه

هرانسانی در زندگی با تعهدات روبرو است . قوانین ، قضات و حقوقدانان سعی در تنظیم آن دارند . هر گونه مشکل در آن، سبب دعاوی پیچیده می گردد. اجرای تعهدات همان چیزی است که مد نظر عقلا است و در زمینه های اقتصادی، اجتماعی و سیاسی تاثیرگذار است و حقوق و قوانین آن را تنظیم می نماید . در صورت خلل در به اجرای تعهدات امکان ایجاد خسارات عظیمی به زیان دیده یا جامعه می باشد. سبب دعاوی، دشمنی و کینه ها می شود. باید سعی در جلوگیری از این گونه عهد شکنی ها باشد و باید مشکلاتی که در این زمینه وجود دارند ، از بین بروند . ایفای تعهدات امری مسلم است و هنگامی که تعهدی شکل می گیرد ، اجرای آن مهمترین مساله است . (اجرای مستقیم و غیر مستقیم) در عدم اجرای عین تعهد خسارات وارده جبران می گردند، مگر در مواردی که اجرای آن ناممکن و ممتنع گردد، که مسئولیت منتفی می شود که در قانون مدنی کشور ما به عنوان قوه قاهره و یا در مورادی تحت عنوان تعذر از آن یاد شده است . علی ایحال تمامی تلاش ما در مجموعه حاضر  این است که اجرای تعهدات و موانع آن ، ماهیت اجرای عین تعهد ، بررسی سیستم های موجود حقوقی به ویژه کامن لا ، بررسی تطبیقی و پاسخگویی به سوالات و فرضیه های مطروحه است و امیدوارم، مورد قبول اساتید ، محققین ، قضات ، وکلا و دانشجویان قرار گیرد . نیاز به پژوهش های دیگر در این خصوص امری اجتناب ناپذیر می باشد و اگر سعی در ساده سازی مسائل نموده ام به این امید بوده است که سبب درک بیشتر در خوانندگان گردد .

بیان مسئله

تحقیق در مورد اجرای عین تعهد در حقوق جمهوری اسلامی ایران و مقایسه آن با حقوق انگلیس

می باشد . از آنجا که هر تعهدی باید به نحو کامل اجرا گردد بایستی راه ها و روش هایی برای حفظ منافع طرفین و جلوگیری از تجاوز به حقوق طرفین متعاهدین در نظر گرفته شود ، در این خصوص ضمانت اجرای عدم انجام به موقع تعهدات اجبار و الزام می باشد . موضوع مواد 376،22،237 الی 239 قانون مدنی) با توجه به افزایش قیمت ها در روند بازار عدم انجام تعهد سبب ضررهای هنگفتی خواهد گردید و راه و شیوه دیگر در صورت عدم امکان الزام و اجبار، فسخ می باشد که پس از اثبات ناتوانی به انجام تعهد امکان آن به صورت محدودی وجود دارد که موضوع ماده 239 قانون مدنی است . در انجام عین تعهدات می توان فورس ماژور و عدم امکان اجبار را علت عدم انجام آن دانست . حقوق ،قوانین و رویه قضایی بایستی اجرای تعهدات (مادی، حقوقی، ترک فعل و فعل) را به سبب جلوگیری از دعاوی حقوقی در این خصوص امکان پذیر نمایند . موضوعی که بدان در تحقیق حاضر پرداخته می شود اجرای عینی تعهدات می باشد و مواردی که در قانون و رویه قضایی احتمالاً تعارضات و موانعی وجود دارد و ارائه راه ها و پیشنهاداتی در این مورد می باشد و ارائه راه حل های فقهی ، بین المللی ، کشورهای دیگر به خصوص کشور انگلیس که ممکن است تا حدی چاره ساز باشد می باشد و سعی گردید تا حد امکان به رویه قضایی هر دو کشور در این خصوص پرداخته شود .

سئوالاتی که در موضوع مورد بحث ممکن است وجود داشته باشد شامل :

1- اجرای عین تعهد در حقوق ایران چگونه است؟

2- اجرای عین تعهد در حقوق انگلیس چگونه است؟

3- اجرای عین تعهد در کنوانسیون های بین المللی چگونه است؟

4- شباهت ها و تفاوت های اجرای عین تعهد در حقوق ایران و انگلیس و کنواسیون های بین المللی چیست؟

پیشینه تحقیق

با بررسی صورت گرفته در کتب حقوقی، فقهی، سایت های اینترنتی و پرسش از اساتید دانشگاه ها و منابع و مآخذ موجود در کتابخانه ها مشخص گردید که موضوع حاضر تا کنون به صورت مستقل و به قدر ضرورت مورد بحث قرار نگرفته است . در لا به لای کتب فقهی ( تسلیم مبیع، تسلیم عین مستاجره ) و حقوقی ( ایفاء تعهدات ، تسلیم ، قبض ) به طور پراکنده و به صورتی کلی و در ضمن مباحث دیگر، به صورت کوتاه مورد بررسی قرار گرفته و یا به صورت مقاله ای کوتاه به آن پرداخته شده است . و به فراخور اشاراتی به آن شده است. و نگاه نگارنده که نگاهی تطبیقی و همچنین با نظر به رویه قضایی موجود می باشد از این جهت جنبه نوآوری دارد و سابقه ای در این خصوص با نگاهی کلی و همه جانبه ملاحظه نگردید. در مورد مباحث مربوط به اجرای عین تعهدات در بحث تعذر ، ماهیت تعهدات و ... در بین فقها و حقوقدانان اختلاف نظر وجود دارد . در قانون مدنی کشور ما نیز در مورد اجرای عین تعهد عوامل تاثیرگذار در مواد 265 به بعد به آن پرداخته شده ولی در مورد اجرای مستقیم و غیر مستقیم ، وجه التزام و خسارات وارده ، جبران آن و یا قوه قاهره ، تعذر و ... به صورت کلی بدان پرداخته است . بنابراین برای رفع ابهام های موجود و رفع اجمال تحقیقات مفصل تر و بیشتری در این خصوص ضروری می باشند .

ضرورت بحث

در هر تعهدی آنچه که مورد نظر می باشد ، اجرای عین تعهد می باشد . هدف طرفین از انعقاد تعهدات به دست آوردن عوض می باشد . تعهدات بلااجرا ، بلااثر و اقامه دعوی جهت رسیدن به آنچه مورد قصد بوده است ، مورد نظر اجتماع و طرفین نمی باشد . بررسی مستقل و کامل کلیه موارد و موانع اجرای تعهدات به صورت منظم و به روشی توصیفی و تحلیلی ضروری بود و نتیجه آن می تواند بازبینی در برخی قوانین باشد که در روند تعهدات و اجرای عین تعهد خلل ایجاد می نمایند و هدف قوانین که عدالت و نظم در اجتماع و روابط طرفین می باشد را دست یابد .

اهداف تحقیق

پرداختن به مقایسه و بررسی شیوه های مختلف اجرای عین تعهد و نقض آن از نظر رویه قضایی و نظام حقوق جمهوری اسلامی ایران و مقایسه آن با حقوق انگلیس، نظرات فقها و تطبیق با نظام های حقوقی و راه حل های برخی کشورها به خصوص کشور انگلیس و کنوانسیون های بین المللی و تحلیل و مقایسه آنها که ممکن است در نکات مبهم و مجهول و یا در رویه قضایی کارساز باشد و همچنین ارائه پیشنهادات برای حقوق ایران و پرداختن به مسائلی که تا کنون به حد کافی به آن توجه نگردیده و یا نیاز به توجه بیشتر و توضیح بیشتر به دلیل حساسیت مطالب دارد تا بتواند در حد امکان راهگشای تعهدات گردد. هر چند موضوع حاضر نیاز به تحقیقات بیشتر جهت رفع ابهام های موجود دارد، تا باعث ارتقای کارآمدی نظام قضایی و راهنمای قانونگذار در اصلاح مقررات در این خصوص گردد .

فرضیه ها

1- در کشور ما، در اجرای عین تعهدات، اصل بر اجبار و الزام در عدم انجام تعهدات است. در عدم امکان اجبار و الزام به سراغ فسخ تعهد می رویم، هرچند در مواردی ابتدا به فسخ و یا گرفتن خسارات در قوانین اشاره شده است.

2- در کشور انگلستان، الزام و اجبار به انجام عین تعهدات حالت استثنایی دارد. بنا به آنچه در کامن لا وجود داشته و دارد متخلف از اجرای تعهدات به پرداخت خسارات محکوم می شود، هرچند در مواردی الزام و اجبار در ابتدا وجود دارد.

3- در کنوانسیون های بین المللی طرق مختلفی جهت اجرای عین تعهدات وجود دارد. بنا به شرایطی اجرای اجباری، فسخ و درخواست خسارات وجود دارد. معمولا درخواست خسارات منوط به درخواست اجرای عین تعهد می باشد.

4- در کشور انگلیس بر خلاف ایران، شیوه ها و راه های مفید و کارآمدی غیر از الزام و اجبار وجود دارد. در فقه ما مواردی وجود دارد که عدالت معاوضی را تامین می نماید و مفید و کارآمدست. در کنوانسیون های بین المللی به مواردی اشاره شده که فرد در انتخاب فسخ، اجبار و الزام ، یا گرفتن خسارات مخیر است و تعهدات طرفین به وضوح بیان شده است، بسیار مفید و کارآمد جهت تنظیم قوانین می باشند. در بطلان تعهدات، متعذر شدن، تغییر اوضاع و احوال، موانع تعهدات، شروط محدود کننده و معاف کننده، ضمانت اجراها، تسلیم، نسبیت قراردادها، ایجاب و قبول، اهلیت، درج شرط در تعهدات و مواردی دیگر که در متن و فصل چهارم به آن پرداخته شده است، مشابهت های زیادی بین ایران و انگلیس و کنوانسیون های بین المللی وجود دارد، و اندک تفاوتی در شرایطی بنابه مورد در برخی موارد وجود دارد که در متن به آن پرداخته شده است. در وجود عوض، نقض تعهدات، دریافت و جبران خسارات، تعهد به نفع ثالث، وجه التزام و موارد دیگری که در متن و فصل چهارم به آن پرداخته شده است، بین ایران و انگلیس وکنوانسیون های بین المللی تفاوت هایی وجود دارد که به آن ها اشاره شده است.

در کنوانسیون های بین المللی و کشورهای دیگر به خصوص انگلیس راه های متعددی برای جلوگیری از فسخ و ابطال قراردادها و اجرای تعهدات پیش بینی گردیده است مثلاً بر اساس عرف و رویه معمول بین طرفین و یا اعطای مهلت اضافی و معلق نمودن اجرای تعهدات توسط طرفین در صورت عدم امکان اجرای تعهدات توسط یک طرف و سایر موارد دیگر از این قبیل کشورهای مختلف نیز در قوانین و به خصوص رویه قضایی خود در موارد مختلف پاسخ های متعدد و متنوع و متفاوتی در این مورد دارند.

روش تحقیق

روش به صورت تحلیلی، توصیفی، کتابخانه ای و تطبیقی می باشد . از جهت جمع آوری منابع و مآخذ به صورت کتابخانه ای می باشد و تجزیه و تحلیل مطالب ، تحلیلی و توصیفی می باشد . به رویه قضایی و حقوق تطبیقی به ویژه کشور انگلیس پرداخته شده است .

از منابع و مآخذ در دسترس، اعم از کتب، مقالات فارسی، عربی، انگلیسی و فرانسوی، همچنین از رویه قضایی داخلی و خارجی بهره گرفته ام.

تحقیق حاضر در پنج فصل فراهم آمده که در فصل نخست اجرای عین تعهد در حقوق ایران، در فصل دوم اجرای عین تعهد در حقوق انگلیس، در فصل سوم اجرای عین تعهد در کنوانسیون ها و اسناد بین المللی، در فصل چهارم شباهت ها و تفاوت های اجرای عین تعهدات در حقوق ایران و انگلیس و کنوانسیون ها و اسناد بین المللی، در فصل پنجم به نتیجه گیری و پیشنهادات پرداخته شده است. در همه موضوعات که بررسی صورت گرفته ، بررسی تطبیقی مورد نظر و لحاظ قرار گرفته و حقوق ایران و کنوانسیون های بین المللی و به ویژه حقوق کشور انگلیس مقایسه شده و وجوه اشتراک و افتراق مشخص و نقاط ضعف و قوت بیان شده است.

فهرست مطالب:

چکیده    1

مقدمه    2

بیان مسئله          2

پیشینه تحقیق      3

ضرورت بحث         3

اهداف تحقیق       4

فرضیه ها 4

روش تحقیق         5

ساختار تحقیق      6

فصل اول: اجرای عین تعهدات در حقوق ایران         7

مبحث اول : کلیات و مفاهیم  7

گفتار اول : مفهوم اجرا         7

گفتار دوم : تعهدات 8

گفتار سوم: عین تعهد         10

گفتار چهارم : عقد یا ایقاع بودن اجرای تعهدات   11

بند اول: نظرات      11

بند دوم: نقد و بررسی نظرات 12

بند سوم:جمع بندی            13

گفتار پنجم : مبانی اجرای تعهدات       14

مبحث دوم: قواعد در اجرای عین تعهد  16

گفتاراول : اجرای عین تعهدات از نظر فقه           16

گفتار دوم : اجرای عین تعهد در ایران    16

گفتار سوم : علل عدم امکان اجرای تعهدات       18

بند اول : ناممکن شدن تعهد 18

گفتار چهارم: استثنائات اجبار و الزام در ایران      19

گفتار پنجم: خسارات ناشی از تاخیر و عدم اجرای تعهد     20

مبحث سوم: شیوه های اجرای عین تعهد و موانع آن         20

گفتار اول: شیوه های اجرای عین تعهد(ضمانت اجراها)     21

بنداول : اجرای مستقیم       21

1- تسلیم 21

2- پرداخت وجه     22

3-  تعهد در انتقال مالکیت     22

4- اجرای تعهدات مربوط به فعل و یا ترک فعل      22

5- اجرای بدل تعهدات          23

5-1- تعهدات تخییری :         23

5-2- تعهدات اختیاری :        23

6-  اجرا در اسناد تجارتی     23

بند دوم: اجرای غیر مستقیم  24

1-  ضمانت اجرای مدنی       25

2-  ضمانت اجرای کیفری      25

3- حق حبس در قراردادها و تعهدات معوض       25

4-  وجه التزام       26

5- محدود کننده ها و معاف کننده ها   27

6- استثنائات        28

گفتار دوم: موانع اجرای عین تعهدات    28

بند اول: بطلان       28

بند دوم: سر رسیدن زمان در عقود و تعهدات موقت          29

بند سوم: اوضاع و احوال اقتصادی و تغییر آن در تعهدات و قراردادها   30

بند چهارم: ناممکن شدن اجرا تعهدات  30

بند پنجم: تعذر اجرای قراردادها  و فورس ماژور    31

گفتار سوم : موانع اجرای عین تعهد در فقه        33

فصل دوم: اجرای عین تعهدات در انگلستان            35

مبحث اول:کلیات و مفاهیم    35

گفتار اول:حقوق قراردادها و تعهدات در انگلستان 35

گفتار دوم: مکاتب، رویه و قوانین          36

گفتار سوم : ایجاب و قبول    38

گفتار چهارم: عین تعهد        40

گفتار پنجم: اجرای عین تعهد 42

گفتار ششم: خسارات ناشی ازتاخیر و عدم اجرای تعهدات            45

مبحث دوم : قواعد در اجرای عین تعهدات          47

گفتار اول : تعهدات 47

گفتار دوم: ناممکن شدن تعهد           48

گفتارسوم: نسبیت در قراردادها و تعهدات          49

گفتار چهارم: ضمانت اجرای عدم ایفای تعهدات   52

مبحث سوم: شیوه های اجرای عین تعهد و موانع آن         53

گفتار اول: شیوه های اجرای عین تعهد 53

بند اول: تسلیم      53

بند دوم: محدود کننده ها و معاف کننده ها        55

گفتار دوم: موانع اجرای تعهدات در کشور انگلستان           56

بند اول : عقیم شدن تعهدات 56

بند دوم: تغییر در اوضاع و احوال          58

بند سوم: بطلان     59

مبحث چهارم :رویه قضایی  در انگلستان در مورد اجرای عین تعهدات  64

گفتار اول: رویه قضایی         64

بند اول: قرارداد (توافق)       64

بند دوم: صحت ایجاب          65

بندسوم: ایجاب از طریق پست           65

بند چهارم: ایجاب و تعارض در ظاهر اسناد         66

بند پنجم: ایجاب و تجارت الکترونیکی     66

بند ششم: جهل   67

بند هفتم :اشتباه   68

بند هشتم: اکراه    70

بند نهم: قابل اجرا بودن قرارداد در انگلیس         71

بند دهم: عوض      71

بند یازدهم: وجود عوض        72

بند دوازدهم: نسبیت قراردادی           73

بندسیزدهم: قطعیت و کامل بودن شروط قراردادی           76

بند چهاردهم: توافق برای مذاکره        76

بند پانزدهم: شروط ضمنی    77

بند شانزدهم : تفسیر         78

بند هفدهم: حسن نیت       78

بند هجدهم: حقوق بشر      80

بند نوزدهم: اشتباه مشترک   81

بند بیستم : تغییر اوضاع و احوال         82

بند بیست و یکم: شروط رافع مسئولیت 84

بند بیست و دوم : جبران خسارت       85

بند بیست و سوم: تدلیس    87

بند بیست و چهارم: سکوت   87

بند بیست و پنجم: دلایل منطقی و باورهای منطقی          88

بند بیست و ششم: جبران خسارات ناشی از نقض قرارداد 89

بند بیست و هفتم: جبران خسارت      90

بند بیست و هشتم: میزان و نحوه برآورد منافع متوقع        91

بند بیست و نهم: تکلیف زیان دیده برای کاهش زیان ناشی از نقض قرارداد      92

بند سی ام: قابلیت پیش بینی ضرر     93

فصل سوم: اجرای عین تعهدات در اسناد و کنوانسیون های بین المللی        95

مبحث اول: اجرای عین تعهد در کنوانسیون بیع بین المللی کالا 1980 و اینکو ترمز          95

گفتار اول: بیع بین المللی کالا 1980    95

گفتار دوم : اساس اینکو ترمز 96

مبحث دوم: موانع اجرای تعهدات         98

گفتار اول: مانع های اجرای تعهدات در سطح بین المللی و کنوانسیون های بین المللی   98

گفتار دوم: پیشنهادات کمیسیون حقوق تجارت بین المللی سازمان ملل متحد (Uncitral) :          98

گفتار سوم : موانع در اجرای تعهدات و پیشنهادهای موسسه بین المللی یکنواخت کردن حقوق خصوصی     99

فصل چهارم : شباهت ها وتفاوت های اجرای عین تعهدات در  حقوق ایران و انگلستان و کنوانسیون ها و اسناد بین المللی            100

مبحث اول: شباهت ها و تفاوت در حقوق ایران و انگلیس   100

گفتار اول: شباهت ها         100

گفتار دوم: تفاوت ها            109

مبحث دوم: شباهت ها و تفاوت در حقوق ایران و انگلیس و کنوانسیون ها و اسناد بین المللی      115

گفتار اول: شباهت ها         115

گفتار اول: تفاوت ها            116

فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات        118

پیشنهادات           120

فهرست منابع و ماخذ          121